Jaarlijks sterven 20.000 mensen in Nederland door roken of meeroken. Met het Nationaal Preventieakkoord wil de Rijksoverheid samen met andere organisaties toe naar een rookvrije generatie in 2040. In de Tabaks- en rookwarenwet staan regels over onder andere de verpakkingen, de e-sigaret, het rookverbod en het reclameverbod.
Maatregelen voor een rookvrije generatie
In het Nationaal Preventieakkoord staan maatregelen en afspraken om in 2040 een rookvrije generatie te hebben. Enkele maatregelen en afspraken zijn:
- Accijns verhogen
De Rijksoverheid verhoogt op 1 april 2023 en 1 april 2024 de accijns op tabak. Ook voor andere producten zoals sigaren, shag, volumetabak en heatsticks gaat de accijns omhoog. Zo wil de Rijksoverheid de overstap naar andere tabaksproducten beperken, - Vermindering verkooppunten tabak en e-sigaretten
De verkoop van tabak wordt de komende jaren stapsgewijs verminderd:- 2022: Verbod op alle sigarettenautomaten/verbod verkoop horeca.
- 2023: Vanaf 1 juli 2023 is de online verkoop van tabak en e-sigaretten verboden.
- 2024: Verbod op de verkoop van tabak bij supermarkten.
- Na 2030: Verdere geleidelijke afbouw van de verkoop van tabak. Eerst bij tankstations en daarna bij tabaks- en gemakswinkels. Zodat tabak alleen nog in speciaalzaken verkocht mag worden.
Zo wil de Rijksoverheid jongeren en gestopte rokers beter beschermen tegen de verleiding van roken. Ook worden zo impulsaankopen voorkomen. Dit maakt stoppen met roken makkelijker en beginnen moeilijker.
- Smaakjesverbod e-sigaretten
Sinds 1 januari 2023 mogen vloeistoffen van e-sigaretten nog maar een beperkt aantal smaakstoffen bevatten. Zoete smaken kunnen niet meer worden gemaakt. Het product wordt zo minder aantrekkelijk.
De afgelopen jaren zijn al verschillende maatregelen genomen, zoals:
- Neutrale verpakkingen
Sinds 1 oktober 2020 worden sigaretten in een neutrale donkergroen-bruine verpakking verkocht. - Rookverbod schoolterreinen
Op schoolterreinen is roken sinds augustus 2020 verboden. - Geen eigen risico stoppen-met-rokenprogramma’s
Sinds 2020 leggen zorgverzekeraars geen eigen risico meer op bij eerstelijns stoppen-met-rokenprogramma’s.
- Uitbreiding rookverbod
Het rookverbod geldt sinds 1 juli 2020 voor alle vormen van tabak en ook voor de e-sigaret met en zonder nicotine. - Sluiting rookruimtes
Sinds 1 januari 2022 zijn rookruimtes verboden, in alle sectoren. In de horeca en (semi)publieke sector waren rookruimtes eerder al verboden. - Sigaretten en shag uit het zicht
Sinds 1 januari 2021 zijn onder andere sigaretten, shag, sigaren en e-sigaretten uit het zicht gehaald bij verkooppunten. Bepaalde speciaalzaken die hoofdzakelijk rookwaren verkopen, mogen deze producten blijven uitstallen. - Rookvrije ziekenhuizen
Vanaf 2025 zijn alle ziekenhuizen rookvrij.
Geen verkoop meer van sigaretten in meeste horeca
Door het verbod op sigarettenautomaten is de verkoop van tabak in de meeste horeca verboden sinds 1 januari 2022. Het is namelijk vanuit de Alcoholwet verboden om kleinhandel te drijven in horeca met een alcoholvergunning. De verkoop van tabaksproducten vanachter de bar valt onder dit kleinhandelsverbod.
Regels Tabaks- en rookwarenwet
In de Tabaks-en rookwarenwet is onder andere het volgende geregeld:
- ingrediënten van tabaksproducten;
- etiketten en verpakkingen van tabaksproducten, kruidenrookproducten, e-sigaretten en navulverpakkingen;
- een rookverbod in alle openbare ruimten en de horeca;
- de leeftijdsgrens van 18 jaar voor de verkoop van tabaks- en rookwarenproducten. Ook de verkoop van e-sigaretten aan jongeren onder 18 jaar is verboden;
- een reclameverbod voor tabaksproducten, e-sigaretten en navulverpakkingen. Voor speciaalzaken zijn er een aantal uitzonderingen;
- sponsoring van onder andere evenementen door de tabaksindustrie is verboden.
Daarnaast komt er een totaalverbod op nicotinezakjes. Nicotine is namelijk ook verslavend en schadelijk voor de gezondheid.
De NVWA is aangewezen als toezichthouder voor de tabaks- en rookwarenregelgeving. Zij houdt bijvoorbeeld toezicht op de naleving van de rookverboden en de leeftijdsgrens.
Verbod op click-sigaretten en andere smaken dan tabak
Andere smaken dan tabak, zoals vanille, en menthol zijn verboden in sigaretten en shag.
Ook mogen filters, papier, capsules en verpakkingen van tabaksproducten geen smaak- en geurstoffen bevatten. Dat betekent dat ‘click-sigaretten’ ook verboden zijn.